بسم الله الرحمن الرحیم

خاب الوافدون علی غیرک و خسر المتعرضون إلا لک و أجدب المنتجعون إلا من انتجع فضلک^۱

خودم و همه‌ی متدبران عزیز قرآن کریم را به ضرورت بهره‌مندی از فرصت بسیار ارزشمند ماه رجب توصیه می‌کنم.

ماه عبادت و ذکر و عبودیت و فکر؛

چنانکه می‌دانید مسأله‌ی اول این روزهای جامعه‌ی ما، ویروسی به نام کرونا است.

از آسیب‌های این ویروس درباره سلامتی مردم عزیزمان به خدا پناه می‌بریم: «قل أعوذ برب الفلق من شر ما خلق» (فلق، ۱ و ۲)

و چندین برابر بیشتر، از فضای جنجالی رسانه‌ها درباره این ویروس نگرانیم و باز هم بر خدا توکل می کنیم؛ چون معتقدیم که شیطان از این طریق در پی ایجاد حزن و ناامنی در جامعه‌ی مومنان است و صد البته نمی‌تواند به کسی ضرری برساند، مگر به اذن خدا، پس باید بر خدا توکل کرد: «إنما النجوی من الشیطان لیحزن الذین آمنوا و لیس بضارهم شیئا إلا بإذن الله و علی الله فلیتوکل المؤمنون» (مجادله، ۱۰)

جنگ کهنه و ساختگی علم و دین!

برخی به بهانه‌ی این ویروس، می‌خواهند جنگ کهنه و ساختگی علم و دین را لباس حیات بپوشانند؛ که به خواست خدا ناکام خواهند ماند و به اعتقاد ما شیاطین و یا پیروان ناآگاه ایشان هستند که یا عناد دارند و یا نه الفبای دین را می فهمند و نه الفبای علم را.

به‌طورقطع، نه دین، مخالف بهداشت و درمان و علم پزشکی است و نه علم پیشگیری و درمان، مخالف دعا و توسل و توکل و نگاه توحیدی است.

بالاتر از آن، رعایت بهداشت و توجه به درمان از توصیه های مهم دینی است؛ چه این‌که دانش پزشکی، خود از شواهد توحید و نگاه ناب توحیدی است.

بر همین اساس، بعید است عالم بصیر دینی با دانشمند پزشکی بر سر بهداشت و درمان مشکل پیدا کند و یا پزشک متعهد با عالم دینی بر سر توحید و توکل و توسل و دعا و مناجات زاویه پیدا کند.

موافقان دین در این زمینه دو دسته‌اند

اما عزیزان از این جنگ نخ‌نما که بگذریم، فضای رسانه‌های موافق دین را بین دو دیدگاه دینی مردد می‌بینیم:

1. برخی با استناد به معارفی مانند «أینما تکونوا یدرککم الموت و لو کنتم فی بروج مشیدة» (نساء، ۷۸) بر این باورند که نیازی به احتیاط و مراقبت ویژه در برابر ویروس کرونا نیست، چون اگر قرار بر مردن باشد، هرکجا که باشید و هرقدر هم که بخواهید خودتان را از خطر دور نگه دارید و از خودتان محافظت کنید، باز هم مرگ شما را درک خواهد کرد و گرفتار مرگ خواهید شد.
2. برخی هم با استناد به معارفی مانند «لا تلقوا بأیدیکم إلی التهلکة» (بقره، ۱۹۵) بر این باورند که انسان باید به‌طور خاص در برابر ویروس کرونا از خودش محافظت کند، و گرنه مصداق «خود را به هلاکت انداختن» است و قطعا حرام؛ لذا در این ایام، خانه‌نشین شده‌اند و دست از انجام امور عادی زندگی کشیده‌اند.

کدام دیدگاه صحیح است؟

به‌راستی کدام دیدگاه صحیح است؟ بی‌تردید هر دو معرفت مذکور برخاسته از قرآن و صحیح است و فقط باید حدود و ثغور آن را شناخت.

اگر به سیاق^۱ آیه‌ی «أینما تکونوا یدرککم الموت و لو کنتم فی بروج مشیدة» (نساء، ۷۸) مراجعه کنیم، می‌فهمیم که منظور این است که به بهانه‌ی ترس از مرگ، از انجام وظیفه‌ی الهی خودتان (جهاد) کوتاهی نکنید؛ چون مرگ دست خداست و اگر او بخواهد جان شما را بگیرد، هرجا که باشید و هرقدر هم که از خودتان محافظت کنید، باز هم او قادر است بر اینکه جان شما را بستاند.

همچنین اگر به سیاق آیه‌ی «لا تلقوا بأیدیکم إلی التهلکة» (بقره، ۱۹۵) مراجعه کنیم، می‌فهمیم که منظور این است که با ترک انجام وظیفه (انفاق) خود را به هلاکت نیاندازید.

حال اگر این دو دسته از معارف را به طور صحیح بر مسأله‌ی کرونا تطبیق دهیم، چنین نتیجه می گیریم:

به بهانه‌ی ترس از ابتلا به کرونا از انجام وظیفه الهی خودتان (جهاد اقتصادی؛ از جمله کسب حلال برای اهل و عیال، جهاد فرهنگی، جهاد علمی، جهاد سیاسی، جهاد نظامی و…) سر باز نزنید و کوتاهی نکنید، چون ابتلا به این ویروس و یا خطر مرگ ناشی از ابتلای به آن دست خداست و اگر او بخواهد که بیماری به شما برسد و یا جان شما را بگیرد، هرجا که باشید و هرقدر هم که از خودتان محافظت کنید باز هم او قادر است بر اینکه بیماری یا مرگ را بر شما مسلط کند.

با ترک انجام وظیفه الهی‌تان (پرهیز از هدر دادن مال و جان و تلاش برای انفاق مال و جان در راه خدا) خود را به هلاکت نیندازید. هلاکت اصلی این است که شما برای حفظ جان و مال -که امانت خداست- کوشش نکنید و خدای نخواسته، به‌خاطر کوتاهی شما از بین برود و توفیق انفاقش در راه خدا به شما نرسد.

نتیجه…

نتیجه این‌که اگر نسبت به حفاظت خود و جامعه از خطرات ناشی از این ویروس بی‌تفاوت باشیم، غلط است؛ چه این‌که اگر تصمیمات ما (اعم از تصمیمات جمعی و فردی) درباره‌ی حفاظت از خودمان در برابر کرونا، منجر به ترک انجام وظایف بندگی ما شود و جامعه‌ی ما را به رکود و توقف و عقب‌گرد بکشاند، صحیح نیست و باید راه جهاد و انفاق و زندگی مجاهدانه و بذل مال و جان برای خدا با قوت ادامه یابد.

لزوم رعایت بهداشت و مراقبت متعارف از خود در برابر بیماری، هم حکم عقل است و هم حکم شرع و نیازی به اثبات و بحث و جدل ندارد، ولی حد آن تا جایی است که مانع از جریان جهاد و انفاق در راه خدا نشود و روند روبه‌رشد زندگی اجتماعی و فردی ما را به چالش نکشد.

اینک که تشخیص مسئولان امر و متخصصان بهداشت و درمان بر این شده است که تا جای ممکن از اجتماعات پرهیز شود، ما نیز به این تشخیص و تصمیم احترام می‌گذاریم و تا زمان رفع شرایط خاص، کلاس‌هایمان را برگزار نمی‌کنیم.

فرصت را غنیمت شماریم

اما خواهران و برادران عزیز، این ایام را ایام تعطیلی جهاد و انفاق نبینیم و با قوت و قدرت در راه انجام وظایف بندگی خودمان کوشا باشیم.

آنچه به طور خاص مد نظر نگارنده‌ی این سطور است، تلاش فراوان همه‌ی ما برای تثبیت آموخته‌های قبلی از قرآن و برنامه‌ریزی برای زندگی بر مبنای قرآن کریم است.

هم فراغتی زمانی حاصل است و هم ظرفیتی معنوی به خاطر ماه رجب؛ پس بهترین فرصت برای تثبیت و تحکیم و برنامه‌ریزی در جهت تمسک همه‌جانبه به قرآن عزیز است.

پس یا علی…

با قوت و قدرت و توکل بر خدا به انجام امور زندگی با رویکرد جهاد و انفاق ادامه دهید و امر خود را به خدا بسپارید.

بهداشت را رعایت کنید و از تجمع غیرضروری بپرهیزید، اما وحشت نکنید و امر خود را به خدا بسپارید.

اگر بیمار شدید، نترسید و در پی درمان باشید و باز هم امر خود را به خدا بسپارید.

برای تثبیت آموخته‌های خود از قرآن، بکوشید و امر خود را به خدا بسپارید.

آرام باشید و بدانید که «ألا بذکر الله تطمئن القلوب» (رعد، ۲۸)

اینک چند آیه را از زبان ابراهیم علیه السلام تقدیم حضورتان می کنم:

قال أفرأیتم ما کنتم تعبدون * أنتم و آباؤکم الأقدمون * فإنهم عدو لی إلا رب العالمین * الذی خلقنی فهو یهدین * و الذی هو یطعمنی و یسقین * و إذا مرضت فهو یشفین * و الذی یمیتنی ثم یحیین * و الذی أطمع أن یغفر لی خطیئتی یوم الدین * رب هب لی حکما و ألحقنی بالصالحین (شعراء، ۷۵ تا ۸۳)

امید که در این آیات تدبر کنید و دلتان بیش از پیش در پرتو توحید روشن شود و قلبتان ثبات یابد.

در پایان برای همه‌ی بیماران به ویژه مبتلایان به کروناویروس آرزوی سلامتی و بهبود داریم و شفای همه را از خدای عزّوجلّ خواهانیم و برای برادران و خواهران پرتلاش و متعهدمان در جامعه‌ی بهداشت و درمان کشور که پاسداران کیان مسلمین در حوزه سلامت هستند، توفیق روزافزون و اجر الهی مسألت می کنیم.

برادر کوچک شما، علی صبوحی

۱۲/۱۲/۱۳۹۸

______________________________________________
۱. مفاتیح الجنان، دعای هرروز امام صادق علیه السلام در ماه رجب
۲. سیاق به مجموعه‌ی آیاتی از یک سوره گفته می‌شود که قصد رساندن یک مطلب واحد را دارند.