«لِتُؤمِنُوا بِاللهِ وَرَسُولِهِ وَتُعَزِّرُوهُ وَتُوَقِّرُوهُ وَتُسَبِّحُوهُ بُكرَةً وَاَصِیلًا» (فتح: ۹)؛ در «وَتُسَبِّحُوهُ» در تشخیص مرجع ضمیر، گرهی وجود دارد که باید باز شود؛ برخی می‌گویند مرجع ضمیر «الله» است نه «رَسول»؛ یعنی «خدا را تسبیح کنید»؛ به این معنا که مرجع ضمیر «هُ» در «تُعَزِّرُوهُ» و «تُوَقِّرُوهُ»، «رَسول» است اما در «وَتُسَبِّحُوهُ»، «الله» است؛ زیرا «تسبیح» مخصوص خداست و با «رَسول» متناسب نیست.؛اما اصلاً تمام روح این آیه می‌گوید كه «تسَبِّحوه» درباره‌ی پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلّم است؛ او را تسبیح کنید. مگر پیامبر را هم می‌شود تسبیح کرد ؟! بله:
قرآن می‌گوید «سَبِّحِ اسمَ رَبِّكَ الاَعلَى» (اعلی: ۱)؛ «اسمِ» پروردگارت را منزه بدان؛ یعنی در آنچه فعل پروردگار تو و تجلی اوست، نقص و ایراد و اشکالی وجود ندارد؛ آن را منزه بدان.
خود اهل‌بیت علیهم‌السلام فرمودند «نَحنُ الأسماءُ الحُسنى[۱]؛ اسم‌های خدا ما هستیم»؛ پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم اسم تامّ و تمام الهی است.
این آیه می‌گوید «اسم» پروردگارت را تسبیح کن، حال آیا خود پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلّم را تسبیح کردن، به لحاظ معرفتی یا کلامی اشکالی دارد؟
تسبیح کردن پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم جدا از تسبیح خدا نیست؛ زیرا که او رسول اللّه است؛ شما وقتی پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلّم را از عیب و گناه، منزه می‌دانید، این درواقع تجلی ایمان شماست.
«اِنَّا فَتَحنَا لَكَ فَتحًا مُبِینًا» (فتح: ۱) در درون تسبیح است؛ یعنی من قبول دارم که او «معصوم» و «مصون» است، قبول دارم که او «مهدی» و «منصور»[۲] است. این تسبیح شما نسبت به پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلّم است.
درسگفتار سوره فتح
هیئت قرآن و ولایت – تهران
تابستان سال ۱۳۹۴
[۱]. روایتی از امیرالمؤمنین علیه‌السلام در کتاب «البرهان فی تفسير القرآن» سید هاشم بحرانی. [۲]. این چهار صفت در سوره‌ی فتح در رابطه با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم ایراد شده است. برای مطالعه‌ی بیشتر، به درسگفتار این سوره مراجعه کنید.
